He kohinga whakaaro ēnei e pā ana ki te reo Māori. Ko ēnei whakaaro nō te ngākau o ētahi kaikawe i te reo.
Whaea Rangimaewa: Kō ngā mokopuna ō te Kohanga Reo o Ngaio whangaitia ki te ūkaipo ki ngā kupu kōrero. Atawhaitia I roto I ngā tikanga, kia tipu, kia tu tangata, I roto I tēnei ao hurihuri.
He maha ngā momō reo I roto I te kohanga, ara te reo a tinana – ā ringa, ā kanohi, ngā mōmō tangitangi otira ngā kupu kōrero. Ki oku nei whakaaro kua mohio haere I enei mokopuna ki to rātou reo Māori, reo rangatira e ai kit e whakatauki “Toku reo, toku mapihi pounamu” engari ma roto I nga mahi aroha. Ko te tumanako ka mau ia rātou ngā kupu nui rawa atu ahakoa te teitei, ā ētahi wā ka rongo mātou ngā kaimahi I ngā mokopuna e whakaakoako ana ia ratou.
Piri Sciascia: “Tāku kite, kua ora tātou. Kaha ake ana te reanga hou ki te kōrero. Te reo kei te kōrerohia e te reanga taiohi he pai, mō te takoto o te kupu kei te āhua pai, engari ko te whakahua o te kupu kāore i te tika! Ka kōrero mai ngā taiohi pēra ki te kōrero Pākehā. He maha nga āhuatanga me whai tātou kia eke te reo ki te taumata tika. Hei tauira, kāore te pouaka whakaata e whakahua ana i te reo ka tika! Tuatahi me whakamahi ngā taiohi o naianei kia whakahua te reo kia kore e hapa.”
Timoti Karetu: “Kua roa au e rongo ana i te kōrero kua rere kē haere to ao Māori, ā, me taku tino kite nei i tēra. Kua āhua atua noa, kua tū whakatumatuma mai inā whakatikatia atu, tohutohutia atu rānei. He ao kua kore kē i mōhio ki tēnei mea ki te whakamā, ko te ao o ‘ko tāku i pirangi ai tāku me whiwhi’ me te aha kūare ake nei ki te ao Māori, kūare ake ana anō hoki ki te ao Pākehā.”
Pou Temara: Ko te reo kia tika, ko te reo kia rere, ko te reo kia Māori.
Cleve Barlow: Ko te reo te waka hei kawe i ngā whakaaro, tikanga hiahia, tūmanako, nawe, hītori, karakia, wawata, mātauranga, me ērā atu mea o te tangata. E kiia nei ētahi, kāhore he mana o te iwi, mena ka ngaro te reo. Nō reira, ko te reo Māori he reo tapu i homai e ngā atua ki ngā tūpuna, ma taua reo anō ka whakātungia te hinengaro me te mana atua ki a rātou.
He ihi tō te reo, he mana tō te reo, he tapu tō te reo. He wairua tō te reo, he mauri anō tō te reo. Ma te wairua ka rangona te reo, ma te mauri ka mana ai te reo. Mā te reo ka manākitia te tangata, ko taua reo anō ka kanga te tangata; mā te reo ka piki te tangata ki ngā taumata whakahirahira, ko taua reo anō ka heke te tangata ki te pito kukume tonu a Whirotetupua. Nō reira, ko te reo tapu he tohu mana o te tangata, he mana tuturu nā te atua, e kore e whakapōrearea e te tangata kē.
[ssba]